عمل تعویض مفصل زانو و مراقبت های قبل و بعد آن
عمل تعویض مفصل زانو برای افرادی که مفصل آنها آسیب دیده است، یکی از گزینه‌های درمانی محسوب می‌شود. اگر شما هم دچار مشکلاتی در مفصل زانو هستید و پزشک این جراحی را توصیه کرده است، در ادامه مطلب همراه ما باشید. در این مطلب توضیح می‌دهیم که جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می‌شود؟ برای چه افرادی این عمل جراحی مناسب است؟ چه نکات مراقبتی را قبل و بعد از جراحی باید رعایت کرد؟ این جراحی ممکن است چه عوارضی در پی داشته باشد و چه مزایایی برای شخص بیمار دارد؟ چگونه می‌توان بهترین جراح را برای این عمل مهم پیدا کرد؟ هزینه عمل جراحی تعویض مفصل زانو چقدر است؟
عمل تعویض مفصل زانو چیست؟
عمل تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی برای تسکین درد و بهبود عملکرد مفاصل زانو انجام می‌شود. در این عمل جراحی مفاصل آسیب‌دیده شامل استخوان ران، کاسه زانو و ساق پا برداشته شده و به‌جای آن مفصل مصنوعی (پروتز) قرار می‌گیرد. پروتزها می‌توانند از جنس فلز، سرامیک یا پلاستیک سنگین باشند.
طبق آمار اعلام شده از طرف آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا بیش از ۷ میلیون آمریکایی این عمل جراحی را انجام داده‌اند. پس از انجام جراحی تعویض مفصل زانو بیمار درد کمتری داشته و می‌تواند تحرک بیشتری داشته باشد.
عمل آرتروپلاستی را می‌توان برای مفاصل مختلف بدن از جمله شانه، آرنج و مچ پا هم انجام داد. اما این جراحی بیشتر برای تعویض مفصل زانو و ران انجام می‌شود. زمانی که درمان‌های دیگر پاسخگو نیستند و ممکن است شخص توانایی حرکت مفاصل را از دست دهد، پزشک این عمل جراحی را توصیه می‌کند.
چه افرادی کاندیدای مناسب عمل تعویض مفصل زانو هستند؟
عمل تعویض مفصل زانو مانند هر عمل جراحی دیگری عوارض و معایبی دارد. به همین دلیل پزشک برای همه افراد با مشکلات مفصل این جراحی را پیشنهاد نمی‌دهد. اگر یکی از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، ممکن است پزشک آرتروپلاستی را توصیه کند.
- درد مفاصل که با روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، دارو، بریس، تزریق، تجهیزات کمکی برای راه‌رفتن و استراحت بهبود پیدا نمی‌کند.
- سفتی مفاصل و محدود شدن تحرک که باعث می‌شود در انجام فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند.
- تورم و التهاب که با مصرف دارو یا تغییر سبک زندگی بهبود پیدا نمی‌کند.
برخی بیماری‌ها و مشکلات مربوط به مفاصل می‌توانند چنین علائمی ایجاد کنند. اگر دچار این علائم هستید، احتمالا به یکی از بیماری‌های زیر مبتلا بوده و باید عمل تعویض مفصل زانو را انجام دهید.
- آرتریت به‌ویژه بیماری آرتروز از شایع‌ترین بیماری‌هایی هستند که باعث نیاز به عمل آرتروپلاستی می‌شوند.
- شکستگی استخوان به‌ویژه شکستگی لگن
- ناهنجاری‌های مفصلی مانند دیسپلازی مفصل ران
- نکروز آواسکولار (کمبود خون‌رسانی به استخوان)
به نقل از mayoclinic دررابطه‌با کاندید مناسب برای عمل تعویض مفصل زانو:
شایع‌ترین دلیل جراحی تعویض مفصل زانو تسکین درد شدید ناشی از آرتروز است. افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارند، معمولا در راه‌رفتن، بالارفتن از پله‌ها و نشستن و برخاستن از صندلی مشکل دارند. برخی نیز در هنگام استراحت زانودرد دارند.
علت جراحی تعویض مفصل زانو
مهم‌ترین دلایل برای انجام عمل آرتروپلاستی شامل موارد زیر است.
- زانو دردی که حتی زمان استراحت هم ادامه دارد.
- سفتی یا درد زانو که در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد می‌کند.
- تغییر شکل مفصل زانو
- انحطاط شدید مفصل زانو که با اشعه ایکس مشخص می‌شود.
انواع عمل تعویض مفصل زانو
آرتروپلاستی زانو به دو طریق انجام می‌شود. برای برخی افراد تعویض کامل انجام شده و برخی دیگر باید تعویض جزئی انجام دهند. این دو نوع جراحی به‌صورت زیر انجام می‌شوند.
- تعویض کامل مفصل زانو: در این روش تمامی مفاصل آسیب دیده برداشته می‌شوند. هر سه جز مفصل شامل استخوان ران، درشت نی و کشکک زانو تعویض می‌شوند.
- تعویض جزئی یا تک بخش زانو: در این روش استخوان‌های سالم مفصل حفظ شده و تنها ناحیه آسیب‌دیده حذف می‌شود.
اگر دچار زانودرد بوده و این درد با استراحت برطرف نمی‌شود، احتمال نیاز به عمل تعویض مفصل زانو افزایش پیدا می‌کند.
نحوه انجام جراحی تعویض مفصل زانو
انجام این عمل جراحی حساسیت‌های زیادی داشته و حتما باید در بیمارستان انجام شود. برای عمل تعویض مفصل زانو شخص باید بیهوش شود. گاهی هم ممکن است جراح از بی‌حسی نخاعی استفاده کند. در طول این جراحی مراحل زیر طی می‌شود.
- باید لباس‌های خود را تعویض کنید و لباس اتاق عمل را بپوشید.
- برای تزریق داروها حین جراحی ورید دست باید آماده شود.
- گاهی برای بیمار کاتتر ادراری هم قرار می‌گیرد.
- اگر در محل جراحی موهای زائد وجود داشته باشد، قبل از شروع عمل موها تراشیده می‌شوند.
- پوست محل جراحی با مواد ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود.
- برشی در ناحیه مفصل ایجاد می‌شود.
- قسمت‌های آسیب‌دیده مفصل تا جای ممکن اصلاح شده و در صورت نیاز حذف می‌شوند.
- پروتزها در محل مفاصل قبلی قرار می‌گیرند.
- برش‌ها بخیه زده می‌شوند.
- باند یا پانسمان استریل روی بخیه‌ها قرار می‌گیرد.
نکات مهم قبل از عمل تعویض مفصل زانو
قبل از عمل تعویض مفصل زانو یک جلسه مشاوره با جراح ارتوپد خواهید داشت. در این جلسه تمامی سوالات خود را مطرح کرده و در مورد نحوه عمل از پزشک اطلاعات دریافت کنید. همچنین باید سوابق پزشکی و داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید. باتوجه‌به سوابق پزشکی ممکن است قبل از عمل آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های تشخیصی تجویز شوند.
در جلسه مشاوره یا روز عمل جراحی به شما یک فرم رضایت‌نامه داده می‌شود. بعد از مطالعه کامل باید آن را امضا کنید. اگر به داروی خاص، لاتکس یا مواد بیهوشی حساسیت دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
حداقل دوهفته قبل از عمل باید مصرف داروهای ضدانعقاد یا داروهایی که روی لخته شدن خون تاثیر دارند، قطع کنید. از ۸ ساعت قبل عمل باید ناشتا باشید.
تا چند هفته بعد از عمل جراحی احتمالا به عصا یا واکر نیاز خواهید داشت. قبل از عمل باید این تجهیزات را خریداری کنید.
مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل زانو
بعد از جراحی آرتروپلاستی به مدت ۲ ساعت در ریکاوری می‌مانید. برخی افراد همان روز مرخص شده و برخی دیگر لازم است در بیمارستان بمانند. بعد از عمل باید بهمرور سعی کنید پا و مچ پا را تکان دهید. این کار به افزایش جریان خون در ماهیچه‌های پا کمک می‌کند.
احتمال دارد پزشک داروهای رقیق‌کننده خون تجویز کند تا خطر لخته شدن خون در ناحیه جراحی کمتر شود. همچنین برای کاهش درد داروهای مسکن تجویز می‌شوند.
بعد از عمل فیزیوتراپیست به شما آموزش می‌دهد که چه تمریناتی را انجام دهید. تمرینات را به طور منظم انجام دهید و رژیم غذایی سالمی را دنبال کنید.
ناحیه جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود. پزشک برای حمام کرده دستورالعمل‌های خاصی را آموزش می‌دهد. چند هفته بعد از جراحی باید بخیه‌ها برداشته شوند.
شما تا چند هفته نمی‌توانید فعالیت‌های معمول را انجام دهید. به همین دلیل باید در خانه موارد زیر را بررسی کرده و تجهیزات لازم را خریداری کنید.
- نرده‌های مناسب در پله‌ها
- ایمنی در حمام
- توالت فرنگی
- صندلی برای حمام و شلنگ دوش
- بالش سفت هنگام نشستن
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مراقبت‌های قبل و بعد جراحی آرتروپلاستی می‌توانید از مشاوره حضوری، آنلاین یا تلفنی با متخصص ارتوپد در دکترتو استفاده کنید.
فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل زانو
بعد از انجام عمل تعویض مفصل انجام فیزیوتراپی بسیار مهم است. بعد از عمل جراحی در بیمارستان فیزیوتراپیست با شما ملاقات می‌کند. نکات مهم و تمرینات را به شما آموزش می‌دهد. باید برنامه توان‌بخشی ورزشی برای شما برنامه‌ریزی شود. ممکن است هنگام انجام تمرینات مقداری درد داشته باشید. به همین دلیل جراح داروهای مسکن تجویز می‌کند. تمرینات ورزشی را باید در بیمارستان و در خانه منظم انجام دهید.
اگر جراحی تعویض مفصل زانو را انجام داده و می‌خواهید برای بهبودی هر چه بهتر به فیزیوتراپیست مراجعه کنید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان مشاوره حضوری، تلفنی و آنلاین با بهترین کارشناسان فیزیوتراپی وجود دارد.
عوارض و معایب عمل تعویض مفصل زانو
عمل جراحی تعویض مفصل مانند هر عمل دیگری عوارضی به همراه دارد. برخی از خطرات این عمل شامل موارد زیر است.
- عفونت
- لخته شدن خون در ورید پا یا ریه‌ها
- حمله قلبی
- سکته
- آسیب عصبی
اگر بعد از عمل آرتروپلاستی دچار عفونت شوید، علائم زیر ظاهر می‌شود. در صورت بروز عوارض زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- تب بالاتر از ۳۷.۸ درجه سانتی‌گراد
- لرز
- تخلیه ترشح از محل جراحی
- قرمزی، حساسیت، تورم و درد در زانو که با گذشت زمان افزایش پیدا می‌کنند.
یکی دیگر از خطرات جراحی تعویض مفصل زانو شکستن مفصل مصنوعی است. حتی اگر از بهترین پروتزهای فلزی و پلاستیکی استفاده شود، امکان سایش آنها وجود دارد. فشار و ضربه شدید به مفصل و وزن خیلی بالا خطر شکستن پروتز را افزایش می‌دهد.
به نقل از my.clevelandclinic دررابطه‌با عوارض عمل تعویض مفصل زانو:
در صورت داشتن شرایط خاص سلامتی، خطر عوارض ناشی از آرتروپلاستی بیشتر است. قبل از جراحی، اگر دیابت، هموفیلی یا بیماری خودایمنی مانند لوپوس دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این شرایط می‌تواند بهبودی پس از تعویض مفصل را دشوارتر کند.
مزایای عمل تعویض مفصل زانو
عمل آرتروپلاستی مزایای زیادی داشته و بیشتر افراد بعد از انجام جراحی از آن راضی هستند. مهم‌ترین مزایای این عمل عبارتند از:
- بدون درد و سفتی مفاصل می‌توانید تحرک داشته باشید.
- در فعالیت‌های مختلف که از آنها لذت می‌برید، به‌راحتی شرکت می‌کنید.
- بالارفتن کیفیت زندگی و سلامت کلی
با انجام عمل آرتروپلاستی درد و سفتی مفاصل از بین می‌رود. در نتیجه کیفیت زندگی افزایش پیدا می‌کند.
برای انجام عمل تعویض مفصل زانو به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
عمل تعویض مفصل زانو برای کاهش درد زانو و بهبود عملکرد آن انجام می‌شود. بیماری‌هایی مانند آرتریت، ناهنجاری‌های مفصلی و شکستگی استخوان باعث آسیب مفاصل زانو می‌شوند. اگر این عارضه با روش‌هایی مانند فیزیوتراپی، تزریق کورتون، داروهای ضدالتهاب یا استراحت برطرف نشود، تنها راه درمان جراحی تعویض مفصل زانو است.
در این جراحی ممکن است مفصل ران، کاسه زانو و درشت نی تعویض شوند. گاهی هم جراحی جزئی بوده و فقط یک مفصل حذف می‌شود. برای جایگزین آن یک مفصل مصنوعی (پروتز) قرار گرفته که از جنس فلز، پلاستیک یا سرامیک است. بعد از عمل درد زانو برطرف شده و شخص می‌تواند تحرک داشته باشد.