اتاق عمل
اتاق عمل (به انگلیسی: Operating room) مکانی استریل در بیمارستان که فقط جهت کارکنان بخش استریل و تیم جراحی طراحی شده‌است و در گذشته به سالن آمفی تئاتر، تماشاخانه و محیط غیر استریلی گفته می‌شد که در آن دانشجویان و بازدیدکنندگان اعمال جراحی را تماشا می‌کردند.
اتاق‌های عمل با درهای دوطرفه از هم جدا می‌شوند و فقط تیم جراحی اجازه ورود و خروج به این محدوده را دارد. احتیاط‌های خارجی شامل رعایت اصول استریلیته محیط عمل و کنترل رفت و آمد می‌شود. برای اینکه اتاق عمل بهترین شرایط را داشته باشد، آن را در قسمتی از بیمارستان قرار می‌دهند تا مکمل سایر بخش‌ها بمانند پاتولوژی و آزمایشگاه باشد.[۳]
- در طراحی باید دقت شود که جهت رفت‌وآمد یک طرفه و از داخل به خارج اتاق عمل باشد.[۴]
- طرح و بنای آن در همه بیمارستان‌ها یکسان نیست و نمی‌توان از یک نقشه و طرح مشخص جهت ساختن اتاق عمل در همه بیمارستان‌ها استفاده نمود اما یکسری اصول کلی و مشترک وجود دارند.
- یکی از اساسی‌ترین مواردی که باید در طراحی و ساخت رعایت شود، کنترل عفونت می‌باشد.[۵]
- محل قرارگرفتن آن در بیمارستان‌ها از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر بهره‌وری و نیز رعایت اصولی سیکل درمان بیماران و نیز مقوله‌های دیگری از جمله کنترل عفونت‌های بیمارستانی و مهندسی ارزش، در منابع تأسیساتی می‌باشد.
- اتاق‌های عمل را تا حدود دو دهه پیش به بالاترین طبقات ساختمانی منتقل می‌نمودند و برای این کار نیز دلایلی مانند دور بودن از مسیر رفت و آمد عمومی، دور بودن از جریان هوای آلوده بین بخش‌ها وجود داشت.
- اتاق‌های عمل برای سهولت دسترسی همه بخش‌ها به آن، باید در طبقات میانی ساختمان اصلی گنجانده شود.
- سهولت دسترسی اتاق‌های عمل با سایر بخش‌های بیمارستانی (و به ویژه ریکاوری) باید در نظر گرفته شود.
- بخش اتاق عمل، کاملاً بسته و ایزوله بوده و در مسیر رفت و آمد با دیگر بخش‌ها قرار نگیرد.
- در بیمارستان‌های نظامی، محل قرارگیری مجموعه اتاق‌های عمل تعاریف خود را بر اساس طرح دفاعی (طرح پدافندی) و مانند آن دارد.[۶]
ساختار طراحی و ایمنی
- دیوار اتاق عمل باید نیمه مات و به رنگ سبز یا آبی روشن و قابل شستشو در نظر گرفته شود. این دیوارها فاقد لبه و طاقچه باشد.
- کف اتاق عمل باید ضد الکتریسیته و با قابلیت شستشو بوده و مقاومت در برابر مواد شیمیایی را داشته باشد.
- جهت مواجهه با قطع شدن برق، مجموعه اتاق عمل به سیستم اورژانس روشنایی یا ژنراتور اضطراری مجزا از سایر قسمت‌های بیمارستانی مجهز باشد.
